با افشای خبرهایی حاگی از همکاری آمریکا و انگلیس با قذافی، این دو کشور در موقعیت بغرنجی قرار گرفته اند. هر دو این کشورها، همانهایی هستند که
شورشیهای لیبی علیه قذافی را ممکن ساختند، اما اکنون روشن شده است که پیش از آن، در کمک به قذافی برای سرکوب مردم خود، مشکل چندانی نداشتهاند.
براساس اسنادمحرمانهای که بهتازگی افشا شدهاند، سرویسهای اطلاعاتی غرب تا همین اواخر همکاری تنگاتنگی با دیکتاتور لیبی داشتهاند. از جمله این که، ایالات متحده زندانیها را روانه شکنجهگاه های لیبی میکرده و بریتانیا اطلاعات مربوط به مخالفین را در اختیار رژیم قرار میداده است.
افشای اسناد مزبور میتواند لطمهای جدی به اعتبار غرب در لیبی وارد آورد. رسانههای گروهیِ ایالات متحده از همکاری تنگاتنک میان سرویسهای اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا از یک طرف و رژیم قذافی از طرف دیگر خبر میدهند. طبق گزارش «نیویورکتایمز»، بهعنوان مثال، سازمان «سیا» احتمالا در هشت نوبت زندانیهای مشکوک به ترور را برای بازجویی به لیبی، که روشهای شکنجهاش شهره آفاق بود، اعزام کرده باشد. سرویس جاسوسی انگلیس، MI6 نیز، با جنایتکارهای قذافی همکاری داشته و اطلاعات مربوط به اپوزیسیون را در اختیار آنها قرار میداده است.
«وال استریت ژورنال» و روزنامهبریتانیایی «ایندیپندنت» نیز از کمکهای سرویسهای اطلاعاتی غرب به رژیم قذافی گزارش میدهند. خبرهایی از این دست، سایهای سیاه بر سر ایالاتمتحده و بریتانیا میاندازند. هر دو این کشورها، همانهایی هستند که در پیمان ناتو پیروزی شورشیهای لیبی علیه قذافی را ممکن ساختند، اما اکنون روشن شده است که پیش از آن، در کمک به قذافی برای سرکوب مردم خود، مشکل چندانی نداشتهاند.
قبلا هم نشانههایی دال بر همکاری «سیا» با رژیم قذافی وجود داشت، منتهی نه با جزئیاتی تا این حد دقیق. هر سه روزنامه فوق به اسناد محرمانهای استناد کردهاند که گویا در دفترکار متروکه موسی کوسا، رئیس سابق دستگاهاطلاعاتی لیبی در طرابلس پیدا شدهاند.
طبق گزارش «نیویورک تایمز»، سازمان «سیا» همکاری با قذافی را از سال 2004 تشدید کرده است، یعنی همان زمان که رژیم او از برنامهی تولید سلاحهای کشتار جمعی کناره گرفت. اسنادی نیز وجود دارند که حاکی از تنظیم نوشتهتوسط آمریکاییها برای سخنرانی قذافی هستند. این سخنرانی به صرفنظرکردن لیبی از سلاحهای کشتار جمعی مربوط میشد و قرار بود چهرهای مثبت به قذافی ببخشد. قذافی با چشمپوشی از سلاحهای مزبور، راه نزدیکی به غرب را هموار کرد.
نزدیکی شگفتانگیز رابطهها
نه سیا و نه وزارتخارجهی بریتانیا حاضر به اظهارنظر در مورد گزارشهای روزنامهها در رابطه با اسناد مزبور نشدهاند. جنیفر یونگبلود، سخنگوی «سیا»، فقط این را به «نیویورک تایمز» گفته است که: «اگر سیا به خاطر حفاظت از کشور در مقابل تروریسم و تهدیدهای مرگبار دیگر با رژیمهای خارجی همکاری کرده باشد، نباید باعث شگفتی شود».
«وال استریت ژورنال» روند ماجرا را چنین تشریح میکند: در دوره ریاستجمهوری جرج بوش، گویا ایالات متحده افراد مشکوک به ترور را برای بازجویی به لیبی اعزام کرده و ضمن آن سئوالهایی را که میبایستی مطرح میشدند، پیشنهاد داده است و «نیویورک تایمز» گزارش میدهد که تنها یکی از این اسناد، حاوی سیاههای از 89 سئوال بوده است.
طبق نوشته«ایندیپندنت»، اسناد محرمانه نشان میدهند که روابط تنگاتنگ شگفتانگیزی بین دولتهای لندن و واشنگتن با قذافی وجود داشته است. سرویس مخفی انگستان، MI 6 نیز اطلاعاتی از فعالیتهای مخالفین تبعیدی ساکن انگلستان، تحویل لیبی میداده است.
این روزنامه در ادامه مینویسد: افشای این اسناد سئوالهایی در رابطه با روابط پنهان میان رئیس سازمان اطلاعات لیبی و دولت بریتانیا برانگیخته است. بین کوسا و همتای بریتانیاییاش رابطهای بسیار نزدیک وجود داشت و حتی بطور مرتب، هدایایی بین آنها رد و بدل میشد.
در ماه مارس، در گرماگرم اعتراضعلیه قذافی، کوسا سر از بریتانیای کبیر درآورد و در ماه آوریل، علیرغم متهم بودن به نقض حقوقبشر، موفق شد به مقصد قطر پرواز کند.